درد پاشنه؛خارپاشنه
خانم ۴۵ سالهای پرسیدهاند برای خارپاشنه، پا چه درمانی مناسب است. ایشان میگویند هیچگونه سابقه بیماری ندارند وزنشان با قد ۱۷۱ سانتیمتر هشتاد کیلو است. جز برای زایمان در بیمارستان بستری نشدهاند و علت درد پاشنه پا در مدت حدود یک سال از داروهای مختلف استفاده کردهاند که بیشتر ضدالتهاب و مسکن بود و یا نتیجه نداشته، آیا عمل جراحی یا درمانهای دیگر را صلاح میدانید؟ خارپاشنه یک زائده استخوانی خار مانند در استخوان پاشنه است که معمولاً در خانمها و بخصوص کسانی که راهپیمائی زیادی داشتهاند دردناک میشود.
البته گاهی هم درد در تمام کف پا انتشار دارد ولی چون وجود این خار استخوانی میتواند بدون درد هم باشد، پزشکان معتقدند بیشتر التهاب نسوج زخم در اطراف این خار موجب درد میشود. درمان شامل قرار دادن یک کف نرم پلاستیکی در ناحیه پاشنه، استفاده از دروهای ضدالتهاب و سرانجام در مواردی که این درمانها مؤثر نباشد عمل جراحی است در این نظر یکی از همکاران فیزیوتراپیست که تجربه زیادی در این مورد دارند نقل میشود امیدوارم برای شما مفید واقع شود ولی توصیه میکنم فعلاً با پزشک معالج خود مشورت نمائید و اگر این نوع معالجه را سودمند بدانند اقدام فرمائید. پاها نقش مهمی در تحمل وزن بدن و حفظ تعادل و راه رفتن دارند. بروز یکسری مشکلات در پاها مشکلات عمدهای در سایر نقاط بدن پدید میآورد. یکی از این مشکلات خار پاشنه است. محققان معتقدند درد پاشنه اگر با التهاب و تورم همراه باشد به دلیل تغییر در شیوه راه رفتن و درد ناشی از آن به مشکلات حادتر در پا،زانو ،لگن و ستون فقرات منتهی میشود. بیماران زیادی هستند که به علت درد پاشنه از یک پزشک به یک پزشک دیگر مراجعه میکنند و اغلب هم ناراضی هستند و نتیجه مطلوبی از درمان نمی گیرند. به راستی علت این بیماری و راههای برخورد و پیشگیری آن چیست؟
در بیماری خار پاشنه، واقعا همانطور که اسم بیماری بر میآید خاری در پاشنه ایجاد شده است.
خار پاشنه یک برجستگی کوچک و تیز استخوانی است.
خارپاشنه چگونه ایجاد میشود؟
خار پاشنه اگرچه به عنوان یکی از علل شایع درد زیر پاشنه پا در نظر گرفته میشود، ولی باید دانست خارپاشنه یک علت واقعی درد نیست بلکه با درد همراهی میکند و خود آن ناشی از یک حالت بیمار گونه در کف پاست و در حقیقت معلول است نه علت.
برای فهم علت تشکیل آن باید ساختمان کف پا را در نظر گرفت. کف پا یک قوس طولی از عقب به جلو دارد یعنی پاشنه پا و انگشتان روی زمین هستند و وسط کف پا بالاتر از سطح زمین است و یک قوس به سمت بالا تشکیل میدهد. دو سر این قوس یعنی پاشنه و انگشتان پا توسط یک بافت نواری شکل و سفت به نام فاشیای کف پا به هم وصل هستند. وقتی راه میرویم و روی پا وزن میگذاریم قوس کف پا زیر وزن بدن تمایل به باز شدن و صاف شدن روی زمین پیدا میکند و بنابراین دو سر این قوس از هم دور میشوند و باند متصل کننده آنها یعنی فاشیای کف پا کشیده میشود.
در اثر وزن زیاد وزیاد راه رفتن یا شکل نامناسب کف پا به مرور و با بالا رفتن سن، فشارها بیشتر شده و در محل اتصال فاشیای کف پا به پاشنه، التهاب وتورم رخ میدهد که بیماری التهاب فاشیای کف پا یا (فاشئیست پلانتر) نام دارد و به این خاطر درد زیر پاشنه ایجاد میشود. کم کم به دنبال آن در محل چسبیدن فاشیای کف پا به زیرپاشنه استخوانسازی رخ میدهد و یک استخوان کوچک و تیز متصل به پاشنه به سمت این فاشیا ایجاد میشود و وقتی از پاشنه پا عکس میگیریم، آن را به صورت زائده در زیر پاشنه میبینیم که به آن خار پاشنه میگوییم. خارپاشنه و درد زیر پاشنه هر دو معلول یک فرایند هستند و معمولا هر دو با هم دیده میشوند. ولی خود خارپاشنه به تنهایی عامل درد نیست. البته باید ذکر کرد که تمامی دردهای زیر پاشنه از این فرایند و همراه با خارپاشنه نیستند. ولی شایعترین علت درد زیر پاشنه همین است که ذکر شد. برای تشخیص دقیق علت درد پاشنه باید به پزشک مراجعه کرد.
نشانه وجود خارپاشنه چیست؟
علامت اصلی خار پاشنه درد بوده که محل این درد زیر قسمت داخلی پاشنه پاست.
این درد چه زمانهایی از شبانهروز بیشتر پیش میآید؟
این درد هنگام شروع راه رفتن، پس از مدتی استراحت کردن و نیز هنگام صبح که بیمار بیدار شده و راه میرود بیشتر احساس میشود. پس از مدت کوتاهی مقداری بهتر شده و در طول روز معمولا قابل تحمل است و سپس در انتهای روز بدتر میشود و با استراحت شبانه بهتر میشود، هنگامی که پزشک با شست دست خود قسمت داخلی زیر پاشنه را فشار میدهد، بیمار احساس درد میکند. معمولا وقتی بیماران به پزشک مراجعه میکنند هفتهها تا سالها از بیماریشان میگذرد.
آیا خار پاشنه همیشه با درد همراه است؟
خیر، ذکر شد که خارپاشنه علت درد نیست ولی معمولا با آن همراهی دارد و هر دو به دنبال بیماری دیگری به نام التهاب فاشیای کف پا ایجاد میشوند. در حقیقت باید گفت در افرادی که درد زیر پاشنه دارند در ۵۰ درصد موارد خارپاشنه در عکس رادیولوژی دیده میشوند و به صورت بر عکس افرادی که کاملا سالم هستند و هیچ گونه دردی زیر پاشنه ندارند، در ۱۶ درصد آنها خارپاشنه در عکس رادیولوژی دیده میشود و بنابراین این وجود خارپاشنه مساوی درد زیر پاشنه است.
خارپاشنه در چه افرادی بیشتر دیده میشود؟
این بیماری هم در مردان هم در زنان دیده میشود. ولی شیوع آن در مردان کمی بیشتر از زنان است و اغلب بیماران فعال هستند، کار میکنند و راه میروند.
تشخیص خار پاشنه چگونه است؟
اغلب پزشکان با معاینه کف پا متوجه این بیماری میشوند ولی معمولا یک عکس رادیولوژی هم درخواست میکنند که اغلب در آن خارپاشنه دیده میشود. اما همان گونه که ذکر شد در بیماری (التهاب فاشیای کف پا) که علت اصلی درد و نیز علت اصلی خارپاشنه است. فقط در ۵۰ درصد موارد خارپاشنه دیده میشود. بهندرت ممکن است پزشک به بیماریهای که درد زیر پاشنه میدهند هم شک کند و برای تشخیص یا رد کردن آنها مثلا از اسکن استخوان و سیتیاسکن یا آزمایش خون استفاده کند.
درمان خارپاشنه چیست؟
درمان درد پاشنه ناشی از التهاب فاشیای کف پا چه خارپاشنه دیده شود و چه دیده نشود یکسان است. بسیار نادر است که این بیماری به جراحی نیاز داشته باشد. هیچ درمانی هم پیدا نشده که صددرصد موثر باشد و در هر درمانی احتمال آن است که بیمار پاسخ نگیرد. ذکر میشود که اگر درمان غیر جراحی به طور کامل و درست انجام شود و این درمان ۹ ماه ادامه یابد احتمال بهبود بیمار حدود ۹۰ درصد است. پس اولاً درمان طولانی مدت است و ثانیاً باز هم اثربخشی آن صددرصد نیست.
درمان غیر جراحی خارپاشنه چیست؟
در مراحل حاد درد معمولا داروهای ضد التهابی خوراکی مثل مسکنهای ضدالتهابی داده میشود و همزمان توصیه میشود بیمار کمتر راه برود و وزن خود را نیز کم کند. کفش بیمار باید اصلاح شود یعنی تخت آن سفت و داخل پاشنه آن نرم باشد و حدود ۲ سانتی متر پاشنه داشته باشد. برای نرمتر شدن داخل پاشنه و کفش و برداشتن فشار مستقیم بر روی نقطه دردناک پدهای مخصوص تجویز میشود که داخل کفش گذاشته شود. در موارد درد حاد استفاده از کمپرس آب گرم یا کمپرس آب گرم وسرد به طور متناوب هم مفید است. فیزیوتراپی، ورزشهای کششی فاشیای کف پا و تزریق موضعی دارو هم جزو درمانهای غیر جراحی است.
نقش فیزیوتراپی و ورزشهای کششی کف پا چیست؟
فیزیوتراپی هم جز درمانهای غیر جراحی است در فیزیوتراپی با ایجاد گرما در محل درد و نیز با کشیدن فاشیای کف پا به کاهش التهاب کمک میکند. برای کشیدن فاشیای کف پا معمولا توصیه میشود بیمار بنشیند، پشت پاشنه پا را زمین بگذارد و با دست انتهای کف و زیر انگشتان را بگیرد و به طرف عقب بکشد. در این حالت تاندون آشیل پاشنه پا را نگه دارد و با کشش دست فاشیای کف پا کشیده میشود. ثابت شده نوعی از فیزیوتراپی به نام امواج شوکی یا shock waves در این بیماری خیلی کمک کننده است استفاده از امواج لیزر هم طی فیزیوتراپی مفید است. ضمناً متخصصان فیزیوتراپی ورزشهای کششی را به بیماران آموزش میدهند که در منزل هم انجام دهند. باید دانست درمان این بیماری انجام تمام مراحل فوق است و مثلا نمیتوان به تنهایی با لیزر درمانی آن را درمان کرد.
شاک ویو
درمان با امواج شوک خارج جسمی یاESWT یا همان اصطلاح بین بیماران و پزشکان موسوم به شاک ویو SHOCK WAVE درمان مدرنی است که از سال ۲۰۰۰ تاییدیه سازمان غذا و داروی آمریکا FDA را کسب کرده و در درمان فاشئیت پلانتار یا همان التهاب فاشیای کف پا و خار پاشنه از آن استفاده میشود.
در این روش امواج مافوق صوت از طریق پوست به بافتهای ملتهب فاشیای کف پا و استخوان ریز خار پاشنه برخورد کرده و انرژی زیاد آن باعث ترمیم و بهبود میشود. ESWT که به نوعی برگرفته از روش سنگ شکن کلیه است با درد و خونریزی و حتی تولید گرما در محل استفاده همراه نیست. این روش درمانی به بیمارانی توصیه میشود که ۶ ماه از ابتلایشان به خار پاشنه یا التهاب فاشیای کف پا میگذرد و به درمانهای حمایتی غیر جراحی پاسخ نداده اند. در واقع در دوره حاد بیماری خار پاشنه و التهاب فاشیای کف پا شاک ویو موثر نیست. ESWTبه بیمارانی که ضربان ساز قلب یا به اصطلاح معمول باتری قلبی دارند تحت درمان با داروهای ضد لخته مثل هپارین یا وارفارین هستند و یا باردار هستند توصیه نمیشود.
دکتر عباس تحصیلی متخصص داخلی
زیبــاشــو دات کام
سلام
من یک غواص هستم و حدود دوسال به خاطره زایمانم کار نکردم وزن قبل از بارداریم
۶۰ کیلو و موقع زایمانم ۹۲ کیلو شد بعد کم کردم شدم ۸۲ کیلو و العان بارژیم شدم ۷۳ متاسفانه چند وقتیه
از درد پاشنه نابودم و دردش داره زیاد میشه و من در شهر قشم زندگی میکنم و هیچ متخصصی نداره کمکم کنید و راه حل
ممنون سپاس گزارم
[پاسخ]
با سلام من دقیقا مدت چهار ساله که پاشنه پام درد داره رفتم رادیولوژی و عکس و ….
همه علایم آزمایشات و رادیولوژی نشان از خار پاشنه اس تو جواب رادیولوژی نوشته
با توجه به حاشیه شارپ خار احتمال نوع TRACTIONAL بیشتر از خار کالکنیال در زمینه سندروم رایتر میتواند باشد
تطبیق با علایم بالینی نیز پیشنهاد میشود
این یعنی چی ؟
[پاسخ]
سلام مدتی پاشنه پای چپم درد میکنه دکتر رفتم میگه سنگ بزرگی آیا بدون لیزر درمان میشم من جوش شیرین تو آب ولرم هر روز استفاده میکنم ودارو هم میخورم
[پاسخ]
من مدتیه که دچار پاشنه درد شدم ولی دلیل اون رو نمیدونستم باخوندن مطالب شما متوجه بیماری خودم شدم از شما بخاطر این مطالب ممنون و سپاسگزارم
[پاسخ]
سلام من سالها پیش همین مشکل را داشتم نزد دکتر رفتم که برام تزریق آمپول کورتن در داخل پاشنه پام انجام دادند ولی یکی از دکترهای آشنا توصیه کرد فقط وزنم را کم کنم بعد از مدتها پاشنه پای دیگه شروع کرد و خوشبختانه در یک کتاب قدیم خوندم که اگر داخل آب ولرم جوش شیرین ریخته و پا را درون آن قرار داده ماساژ دهیم خدا را شکر پس از انجام اینکار سالها که مشکلی برام پیش نیامده انشالله که این درد سراغ کسی نره ممنون
[پاسخ]
به خاطر داشته باشید که خار پاشنه فقط به علت اضافه وزن و کفش نا مناسب پدید می آید
شخصی با داشتن ۱۷۱ سانت قد و ۸۰ کیلو وزن ,البته که دچار چنین مشکلی خواهد شد
[پاسخ]