پُکهای زنانه به سیگار

امروزه سیگار به عنوان مهم‌ترین عامل مرگ و میر انسان و در عین حال تنها علت قابل پیشگیری مرگ و میر و ناتوانی در دنیا محسوب می‌شود. حدوداً یک میلیارد و دو میلیون نفر در جهان سیگار استعمال می‌‌کنند که ۸۰۰ میلیون نفر آنان متعلق به کشورهای در حال توسعه می‌باشد این آمار نشانه افزایش روزافزون تعداد افراد سیگاری به‌ویژه زنان جوان در کشورهای در حال توسعه است.

براساس آمار بهداشت جهانی ۶/۱۴درصد ایرانیان در فاصله ۱۵- ۱۶ سالگی سیگار می‌کشند، استعمال سیگار در جهان باعث مرگ ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر می‌شود که تخمین زده می‌شود تا سال ۲۰۳۰ میلادی سالانه ۱۰ میلیون نفر بر اثر استعمال سیگار فوت کنند. حدوداً ۸۰درصد سیگاری‌ها قبل از ۲۰ سالگی شروع به استعمال سیگار می‌نمایند. در شهر تهران استعمال دخانیات در مناطق مختلف متفاوت است مردها در جنوب شهر و بانوان در شمال شهر رکورد شکن می‌باشند. آمارها نشان می‌دهد که ۵/۳۸ درصد از زنان و دختران تهرانی کشیدن سیگار را در طول زندگی خود تجربه کرده و در این بین ۹/۳۱ درصد از آنان یک سال و کمتر از آن مصرف سیگار را شروع کرده‌اند و بقیه دو سال یا بیشتر سابقه مصرف سیگار را دارند. بر اساس آمار، ۶/۷ درصد از زنان در طول روز بیش از بیست نخ سیگار مصرف می‌کنند.

تحقیقی که در سطح شهر تهران با حجم نمونه بیش از ۵۰۰ نفر از زنان تهرانی در مناطق، پایگاه‌های اجتماعی و سطوح مختلف جایگاه‌های اجتماعی انجام شده نشان‌دهنده افزایش مصرف سیگار در میان زنان در کلانشهرهای کشور است.

افزایش مصرف سیگار در زنان
میزان دختران نوجوان سیگاری ۲/۱۰ درصد در مقابل ۱/۲ درصد زنان سیگاری است؛ در حالی که این نسبت در بین پسران نوجوان ۸/۴ درصد در مقابل ۲۲/۲ درصد مردان سیگاری می‌باشد. همچنین الگوی مصرف محصولات دخانی همچون سیگار و قلیان در سطح شهر تهران نشان می‌دهد که مصرف سیگار در بین زنان سه برابر افزایش یافته است. با این حال شواهد موجود در جامعه بیانگر این مسأله است که مصرف سیگار در بین زنان تابع رفتار و الگوی پنهانی کردن مصرف است؛ چرا که زنان مانند مردان در جامعه به صورت آشکار و علنی سیگار نمی‌کشند و بر این اساس آمارهای موجود نمی‌تواند بیانگر جمعیت واقعی مصرف‌کنندگان سیگار در بین زنان باشد. براساس جدیدترین یافته‌های پژوهشی، سن شروع مصرف سیگار در میان زنانی که در معرض سیگار قرار دارند یا یکی از اعضای خانواده آنها سیگاری است، به طور متوسط ۱۸ سال می‌باشد که این رقم برای آن دسته از افرادی که در معرض کشیدن سیگار قرار ندارند، ۲۲ سال است؛ با این حال هرچه زودتر و بیشتر در معرض کشیدن سیگار قرار بگیرند، اصرار کمتری در پنهان نگاه داشتن سیگار خود دارند و نگران علنی شدن آن نیستند.

درپایگاه‌های اجتماعی بالاتر مصرف سیگار  بیشتر است
بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که پایگاه اجتماعی زنان در میزان سن شروع و علل مصرف سیگار به شدت تأثیر گذار است. هرچه پایگاه اجتماعی در بین زنان بالاتر باشد، سن شروع به مصرف سیگار کمتر می‌شود و از سنین پایین‌تر شروع به مصرف سیگار می‌کنند. همچنین افرادی که در پایگاه‌های اقتصادی و اجتماعی بالا قرار دارند، به‌طور میانگین در ۱۷سالگی و به‌طور متوسط در ۱۹سالگی و بالاتر شروع به کشیدن سیگار می‌کنند. زنان در پایگاه‌های اجتماعی بالا برخلاف هم‌جنس‌های خود در طبقه‌های متوسط جامعه اصراری بر پنهان نگه داشتن مصرف سیگار خود نیز ندارند. این مسأله‌در طبقه‌های متوسط جامعه به کلی متفاوت است و فرد علاوه بر اکراه از آگاهی خانواده نسبت به مصرف سیگار، سعی دارد در محیط‌های خارج از خانه نیز به صورت پنهانی سیگار مصرف کند.

دلایل مصرف سیگار در زنان
برای مصرف سیگار در میان زنان دلایل مختلفی عنوان شده است، اما قرار گرفتن در معرض سیگار، هنجارشکنی، رهایی از فشار عصبی، سیگاری بودن همسر و ریسک‌پذیری از عمده دلایل مصرف سیگار در میان آنهاست. در حال حاضر در شهر تهران ۵۶ درصد زنان سیگاری مجرد و ۵۵ درصد آنها دارای تحصیلات دانشگاهی هستند. یافته‌های تحقیقاتی مشخص می‌کند که از میان زنان سیگاری بیش از ۴۴ درصد به دلیل سنت‌زدایی و ۳۲ درصد برای هنجارشکنی اقدام به مصرف سیگار می‌کنند. از سوی دیگر، مصرف سیگار در میان زنان منحصر به ایران نیست، بلکه براساس آمار سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۰۵، شمار زنان سیگاری در بیست سال اخیر، ۶۰ درصد افزایش یافته است. براساس همین آمار، شمار زنانی که روزانه بیشتر از یک پاکت سیگار می‌کشند، سه برابر شده است! طبق نتایج بررسی جهانی وضعیت استعمال دخانیات در بین نوجوانان، مصرف دخانیات در بین دختران ۱۳- ۱۵ در دنیا در حال افزایش است و اختلاف میزان مصرف، بین دختران و پسران کاهش یافته است؛ به طوری که در برخی کشورها دختران بیش از پسران دخانیات مصرف می‌کنند. مصرف سایر محصولات دخانی به‌جز سیگار، مانند قلیان، تنباکوی بدون دود و… بین دختران منطقه مدیترانه شرقی – که ایران نیز جزء این منطقه است – دومین رتبه را در مقایسه با دیگر کشورهای جهان دارد. استعمال دخانیات عامل بروز یا تشدید کننده بسیاری از بیماری‌های مرتبط از جمله سرطان‌های ریه، حفره دهان، حنجره، پانکراس مثانه، پوکی استخوان، عفونت‌های ریوی، امفیزم و برونشیت‌های مزمن می‌باشند متأسفانه هر روز ۱۰۰ هزار نفر به آمار سیگاری‌های جهان افزوده می‌شود و ما شاهد افزایش بی سابقه استعمال سیگار در دختران دانشجو هستیم.

 مصرف سیگار و بروز بیماری‌های قلبی
ناقوس مرگ برای زنان معتاد به دخانیات ۱۴ سال زودتر به صدا در می‌آید زنان سیگاری ۶ برابر بیشتر از مردان سیگاری در معرض حمله قلبی قرار دارند آثار منفی مصرف دخانیات در میان زنان بسیار شایع‌تر و شدیدتر است به طوری که مصرف تعداد اندکی سیگار در زنان باعث افزایش ۵ برابری مرگ و میر به علت بیماری قلبی می‌شود. زنان اغلب طی دوران بارداری سیگار خود را ترک می‌کنند ولی اکثراً بعد از یک سال دوباره شروع می‌کنند.

 مصرف سیگار و خطر آن روی جنین
زنان سیگاری بیشتر از زنان غیرسیگاری در معرض سقط خود به خود، زایمان‌های زودرس، مرده زائی، حاملگی خارج از رحم و مشکلات خاص دوران بارداری به‌ویژه مسمومیت بارداری قرار دارند که در زنان سیگاری بیشتر دیده می‌شود کشیدن سیگار عبور تخمک‌ها از راه مجرای فالوپ از تخمدان به رحم را مشکل‌تر می‌کند این موضوع به دلیل کاهش حرکت مویرگ‌ها می‌باشد که شانس باردار شدن را کمتر می‌کند در مادران سیگاری بعد از هر بار سیگار کشیدن ضربان قلب جنین بالا می‌رود و این مسئله احتمالا به دلیل اثرات نیکوتین روی جنین کاهش اکسیژن خونی که از طریق بند ناف وارد بدن جنین می‌شود و استعمال سیگار در درازمدت منجر به بزرگی قلب جنین و اختلال در اعصاب و تنظیم جریان خون آن می‌گردد.

 نکته حائز اهمیت
در خانم‌های سیگاری زایمان زودرس، عقب افتادگی ذهنی کودک بیشتر ازموارد مشابه در زنان غیرسیگاری می‌باشد، نیکوتین به عنوان یک ماده سمی روی ارگانیسم‌های مادر و در نتیجه جنین اثر نامطلوب دارد مادرانی که پس از زایمان سیگار می‌کشند فرزند خود را در معرض خطر ابتلا به پنومونی، برونشیت و آسم قرار می‌دهند به گونه‌ای که احتمال ابتلا به آسم در کودکان مادران سیگاری دو برابر بیشتر می‌باشد. مادرانی که در دوران شیردهی سیگار می‌کشند خطر مرگ ناگهانی نوزاد به طور چشمگیر افزایش پیدا می‌کند

بروز رفتارهای ضداجتماعی در فرزندان خانم‌هایی که در دوران بارداری و شیردهی سیگار می‌کشند بیشتر از افراد عادی است مادران سیگاری در شیردهی دچار اختلال می‌گردند طعم شیر تغییر پیدا کرده و نوزاد شیر را نمی‌خورد تمام عوارض ذکر شده غیر از موارد عمومی است که زنان و مردان را به طور مساوی در برمی‌گیرد قابل ذکر است در ایران ۶۵ میلیارد نخ سیگار در سال استعمال می‌گردد که ۲۴% آن به صورت قاچاق وارد می‌گردد و زنان باسواد و ثروتمند بیشتر از زنان بی‌سواد و مستمند سیگار استعمال می‌نمایند.

 دکتر ایرج خسرونیا-متخصص داخلی

زیبــا شــو دات کام