سالک و درمان آن
لیشمانیوزبیماری انگلی است که توسط گونه ها مختلف تک یاخته ای بنام لیشمانیا ایجاد می شود . این بیماری در ۸۸ کشور جهان که اکثرا کشورهای حال توسعه هستند دیده می شود .
لیشمانیوز توسط نیش گونه هایی از پشه خاکی منتقل می گردد وممکن است به یکی از اشکال لیشمانیوز پوستی (سالک)،لیشمانیوز احشایی (کالاآزار ) ولیشمانیوز پوستی – مخاطی دیده شود . بروز سالانه جهانی سالک ۵/۱-۱ میلیون نفر است .
در بعضی مناطق ایران جوشگاه یا زخم فعال سالک در ۹۰% کودکان تاسن ۱۵ سالگی دیده می شود .
انگل عامل بیماری بر اثر نیش انواع گوناگون پشه هایی ریزی که به پشه خاکی یا پشه کوری معروف اند انتقال پیدا می کند .
معمولا در نواحی باز بدن ونقاطی که بیشتر در معرض گزش پشه است بروز می کند ،گرچه ضایعه در هر نقطه ای از بدن ممکن است دیده شود . اما نقاط پرموی بدن از جمله سروهمچنین نواحی مخاطی کمتر دچار بیماری می شود .
انواع سالک
سالک به دو شکل شهری وروستایی تقسیم می شود . نوع شهری یا نوع خشک سالک ،سالک بوسیله لیشمانیا تروپیکا ونوع روستائی یا نوع مرطوب بیماری لیشمانیا ماژور ایجاد می شود . این دو بیماری سالک تقریبا از هم متمایزند .
شکل خشک
شکل خشک بیماری سالک با یک جوش قرمزرنگ معمولا حدود ۸تا۱۰ ماه بعد از گزش پشه در محل گزش شروع می شود. میزبان این نوع بیماری انسان است . بعد از گذشت چند هفته یا چند ماه جوش اولیه فعال شده ورشد می کند ودر این حالت ضایعه یا ضایعات بزرگتر می شود واطراف آن را هاله قرمزی رنگی می گیرد که کم کم قوام آن سفت می شود .
باگذشت زمان ضایعه نرم ترشده ومایعی شفافی ترشح می کند وبتدریج ضایعه بصورت زخم باز در می آید .
زخم نوع خشک درد ندارد وممکن است با خارش مختصری همراه باشد . گره های لنفاوی اطراف زخم ممکن است کمی متورم ودرد ناک شود . زخم بتدریج ازوسط شروع به بهبود می کند وبعد از گذشت حدود ۱-۲ سال کاملا بهبود می یابد وجوشگاهی با حدود مشخص وفروفته با حاشیه ای نامنظم بجای می گذارد .
ممکن است از اطراف جوشگاه یک زخم قدیمی ، ضایعه جدیدی شروع به پیشرفت کند . این نوع ضایعه رسیدوانس نامیده می شود وشکل راجع بیماری است .
در این ضایعات انگل به ندرت یافت می شود .تعداد ووسعت ضایعات در سالک نوع خشک معمولا محدود وکمتر ار نوع مرطوب است .بنابراین توصیه سازمان جهانی بهداشت درمان این ضایعات را به منظور جلوگیری از انتشار بیماری باید در اسرع وقت آغاز نمود .
کانون اصلی آن در ایران شهرهای مشهد ،کرمان ، بم ،یزد ،اصفهان می باشند .
شکل مرطوب
در این نوع سالک معمولا دوره نهفتگی بیماری کوتاه تر است وبه چند هفته تا ۲ ماه میرسد . زخم نوع مرطوب با التهاب حاد شروع وبتدریج اطراف زخم پرخون شده که ممکن است با عوارضی از قبیل تورم ،عفونت ، التهاب در مسیر لنف وتورم غدد لنفاوی اطراف وحتی تب همراه شود .
سالک نوع مرطوب معمولا بعد ازگذشت ۴ تا ۶ ماه با بجای گذاشتن جوشگاه خود بخود بهبود می یابد . میزبان این شکل سالک جوندگان از قبیل موش های صحرایی بخصوصی هستند وپشه خاکی انگل را از میزبان جونده به انسان منتقل می کند .
تعداد ضایعات در سالک مر طوب متعدد وحتی گاهی به صدها عدد می رسد و وسعت ضایعات نیز بیش تر است .
ایمنی
ضایعه سالک چه بصورت ابتلا ناشی از گزش پشه وچه بصورت تلقیح لیشما نیزاسیون وقتی بهبود پیدا کرد باعث مصونیت دائمی در مقابل عفونت های بعدی می شود .
بهبودی معمولا با ایجاد واکنشهای ایمنی تاخیری همراه است که آزمون پوستی لیشانین از آن جمله است . از آزمون پوستی لیشمانین بعنوان آزمون غربالگری در این بیماری استفاده می شود بدین معنی که در اکثریت افرادی که بهبود می یابد این آزمون پوستی مثبت می گردد . برای انجام این آزمون ۱/۰ سی سی از مایع لیشمانین بصورت داخل جلدی تزریق باشد ۷۲-۴۸ ساعت بعد ا ز تزریق ثبت می گردد که اندازه سفتی بیش از ۵ میلی متر مثبت تلقی می شود .
درمان
سالک معمولا بیماری خود بخود بهبود یابنده است ولی اثر یا جوشگاه آن برای همیشه باقی می ماند . در نوع خشک بیماری چون مخزن بیماری انسان های آلوده هستند وبه منظور محدود کردن سرایت بیماری در تمامی موارد درمان هرچه سریع تر توصیه می شود . اما در نوع مرطوب سازمان جهانی بهداشت توصیه می کند که اگر ضایعات کوچک وبه تعداد کم در نواحی پوشیده بدن هستند نیازی به درمان ندارند .
درمان اصلی سالک در حال حاضر تر کیبات ۵ظرفیتی آنتیموان (گلوکانتیم وپنتوستام ) است . این داروها گران قیمتند ، نیاز به تزریقات مکرر دارند وبعضا با اثرات جانبی همراه می باشند .
اگر ضایعات کوچک وبه تعداد کم ودر نواحی غیر از صورت وروی مفاصل باشند ،هقته ای ۱بار آمپول گلوکانتیم به صورت موضعی در اطراف ضایعه تزریق می شود .
در ضایعات بزرگ ومتعدد گلوکانتیم به صورت داخل عضلانی به مدت ۲ هفته در نوع مرطوب و هفته در نوع خشک تجویزمی گردد .
عوارض جانبی نادر است وشامل درد محل تزریق ،بی اشتهایی، تهوع واستفراغ ، بی حالی ، درد عضلانی ،سردرد وخواب آلودگی می باشد . در اثر تجمع دارو در بدن ممکن است تغییرات نوار قلب دیده شود که نیاز به قطع موقت دارو دارد .
مصرف آن در خانم های باردار یا شیرده وافرادی که نارسایی قلبی یا کلیوی یا کبدی دارند توصیه نمی شود .
از کرایو تراپی (سرمادرمانی ) نیز دردرمان ضایعات محدود وکوچک سالک استفاده می شود که می تواند به تنهایی یا توام با تزریق موضعی گلوکانتیم هر ۲ هفته یک بار انجام شود .
پیشگیری
بهترین راه پیشگیری از سالک ایجاد مانعی در برابر گزش پشه ناقل بیماری است . استفاده از حشره کشها ودور کننده های حشرات وپوشاندن بدن در مواقع مسافرت به مناطق بومی می تواند تاحدودی از گزش پشه وبروز بیماری پیشگیری کند .
از بین بردن موشها صحرایی که ناقلین سالک مرطوب هستند نیز به کنترل بیماری کمک خواهد کرد .
تاکنون واکسن های متعددی در نقاط مختلف جهان بر علیه لیشمانیوز مورد ارزیابی قرار گرفته است ولی متاسفانه در حال حاضر واکسن موثری بر علیه این بیماری وجود ندارد .
تولید وارزیابی واکسن لیشمانیوزدر ایران ، سال ها قبل با همکاری جوامع علمی داخلی وبیت المللی تحت نظارت سازمان جهانی بهداشت شروع شده است وتااکنون واکسن هایی مورد ارزیابی قرار گرفته اند . نتایج این کار آزمایی هایی مورد نشان می دهد که این واکسن ها کاملا بی خطرند ولی اثر بخشی لازم را ندارند ونیاز به ادامه پژوهش در این زمینه وجود دارد .
لیشمانیزاسیون نوعی واکسیناسیون است که در انگل لیشمانیای زنده عفونت زا به فرد سالم تلقیح می شود وبه صورت مصنوعی زخم سالک در ناحیه پوشیده ای از بدن ایجاد می گردد .
زخم ایجاد شده معمولا در مدت کوتاهی با بر جای گذاشتن جوشگاه دائمی بهبود می یابد وبعد از بهبودی زخم، فرد در مقابل عفونت بعدی مصون می باشد .
بندرت زخم بزودی بهبودی پیدا نمی کند ودرمان ضرورت می یابد .
دکتر مریم ملکی-متخصص پوست و مو
زیبـاشـو دات کام
سلام دختریکسال و نیم من روی پاش سالک زده الان حدود ۱۵ روزه زخم روی پاش نمیدونم باید چه اقدامی برای درمانش کنم و اینکه جای زخمی باقی نمونه
[پاسخ]
سلام من ۲۶ سالم از هشت ساله پیش لکهایی دربازووسینه و کمر من ایجاد شد شبیه جای واکسن دکتر زیاد رفتم یکی گفت رز هست که شصت تاقرص خوردم وخوب نشدم تست قارچ دادم منفی بود معلوم نیست چیه داره بیشترم میشه..
[پاسخ]
سلام .من فردی بیست ساله هستم .تقریبا پانزده سال پیش سالک روی بینیم در امده بود و به خاطر کمبود امکانات در منطقه ما درما نشده . برای در مان ان اقدام کرده ام .اما گفته شده با لیزر به طور کامل از بین نمی رود .به نظر شما بهتری روش برای از بین رفتن ان چه روشی است.با تشکر
[پاسخ]
سلام من نزدیک به ۷ماه است که مبتلا به این بیماری شدم ولی متأسفانه از اول که زخم کوچک بود به پزشک مراجعه نکردم و وقتی کمی بزرگ شد با نمونه برداری تشخیص دادن که بیماری سالک است در نتیجه به خانه بهداشت محله معرفی شدم در ۴ هفته اول از آمپول استفاده میکردند و علایم بهبودی را احساس میکردم ولی از هفته بعدش روش یخ درمانی را روی بیماران پیاده کردن و چون با اعتراض مواجعه شدن گفتند که به علت تحریم دیگر این دارو را وارد نمیکنند. روش یخ درمانی خیلی بد است حالا دو هفته است که زخم من آبله زده و خیلی تازه است و همش ازش چرک بیرون می آید حالا فکر میکنید چکار کنم؟
[پاسخ]
ایرج پاسخ در تاريخ نوامبر 6th, 2015 08:38:
سلام به شما دوست عزیز توصیه من اینه که خداروشکر کن آمپول ندارن اصلا آمپول نزن چون عوارض شدیدی واسه کلیه داره وداغون میکنه کلیه هارو از آرد اسفرزه باسرکه سفید مثل خمیر درست کن وبه اندازه تقریبا دوبرابر زخم وروش بزار با گاز استریل ببند روزی حداقل سه بار عوض کن کمتر از ۵روز خوب میشه
[پاسخ]
سلام من نزدیک به ۷ماه است که مبتلا به این بیماری شدم ولی متأسفانه از اول که زخم کوچک بود به پزشک مراجعه نکردم و وقتی کمی بزرگ شد با نمونه برداری تشخیص دادن که بیماری سالک است در نتیجه به خانه بهداشت محله معرفی شدم در ۴ هفته اول از آمپول استفاده میکردند و علایم بهبودی را احساس میکردم ولی از هفته بعدش روش یخ درمانی را روی بیماران پیاده کردن و چون با اعتراض مواجعه شدن گفتند که به علت تحریم دیگر این دارو را وارد نمیکنند. روش یخ درمانی خیلی بد است حالا دو هفته است که زخم من آبله زده و خیلی تازه است و همش ازش چرک بیرون می آید حالا فکر میکنید چکار کنم.
[پاسخ]
باسلام من هم رو دستم سالک زده بودم ولی با درمان دکتر گیاه شناس بعداز۲هفته درمان شدم دکتر خرمایی .اهواز کوروش دانیال
[پاسخ]
لکه های قرمز رنگی رودستم دراومده که هیچ درد یا خوارشی نداره ازمایش دادم گفتن سالک زده برای درمانش چیکارکنم
[پاسخ]
میخواستم بدونم برادرمان سالک چیکار کنم
[پاسخ]
سلام من درسه جای دستم لکه های قرمز رنگی دراومده که ازمایش دادم گفتن سالک زده میخواستم بدونم برای درمانش چیکار کنم.
[پاسخ]
سلام
بچه من۱۷ساله است مدت یکهفته ای است روی دستش یک تاول به اندازه نخود زده چند باردکتر بردم ومایع آنراکشیدند ولی خوب نشده که تقریبا دو برابرشده دکترها هنوزنفهمیده اند که چه نوع زخمی است درد وسوزش هم دارد البته رنگ خاصی ندارد مایع آن زرد رنگ بوده آیا به نوعی خاص مشکوک است لطفاراهنمایی بفرمایید
[پاسخ]
لطفا تلفن و آدرس امیر برایم ایمیل شود،پسرم سالک دارد
[پاسخ]
سلام من زن۴۰ساله هستم روی دستم سالک شده خیلی اذیتم می کنه خارش وسوزش ودرد هم دارد لطفا یرای درمانش من راراهنمایی کنید
[پاسخ]
حدودا ۲۰سالمه از ۶ماهگی روی بینی ام به اندازه یه سکه جایسالک باقی مانده تقاضای کمک ازشما دارم
[پاسخ]
باسلام وخسته نباشید خدمت شما
یکی از اقوام ما نزدیک به یک هفته ای نزدیک چمشش را سالک زده برای راه درمانش باید چیکار کنیم که جای زخمش باقی نمونه.
اگه زودتر بهم ایمیل بزنید یا حتی شماره بدید میرسیم خدمتتون
[پاسخ]
کسانی که مایل به درمان سالک هستن می تونن با شماره زیر تماس بگیرن یا ای میل بزنن البته درمان به صورت حضوری و در شهر مشهد انجام میگیره
این روش به صورت گیاهی و سنتیه و درمان قطعی و تضمینی هم هست , والبته بدون باقیماندن اثر زخم
سابقه درمان به این شکل بیشتر از یک قرنه که به صورت موروثی به ما رسیده و با نیت خدمت به همنوع و مداوای بیماران تا کنون ادامه داشته
هموطنانی که مبتلا هستن میتونن با تماس و گرفتن وقت قبلی جهت درمان مراجعه کنن ضمنا به تبلیغات بعضی افراد که فقط به فکر سرکیسه کردن سایرین هستن و دارو رو غیر حضوری و اونهم بدون هیچ ضمانتی برای شما میفرستن اعتماد نکنید که البته خود اونها اعتراف به این دارن که جای زخم میمونه و بعدا باید با صرف هزینه های گزاف مثل لیزر درمانی اثر زخمو برطرف کنید :
om
[پاسخ]
مریم پاسخ در تاريخ ژانویه 31st, 2016 21:49:
سلام جناب اقای امیر
خانمی هستم ۳۹ ساله مدت یکسال می باشد که دچار سالک لیشمانیا شدم البته بد از یک سال دکترا متوجه شدند که سالک زدم و ازمایش هم دادم نمونه گزفتند. الان تازگی شروع به درمان کردم که متاسفانه امپول گلوکانتین داخل ضایعه و عضلانی تزریق میکنمواین امپول به خاطر تحریم و گران بودن دارو برایم سخت می باشد تهیه ان.
لطفا خواهش میکنم من را راهنمایی بفرمایید. واینکه آیت زخم روی صورتموو گردنم میباشد. البته تعدادش دارد زیاد میشود.
سپاسگذارم از لطف شما
[پاسخ]
سلام
من۱۹ سالمه و از بچگی سالکی اندازه یه سکه پول رو صورتم دارم که خیلی وجودش اذیتم میکنه تقریبا رنگ قهوه ای داره و از نوع خشک هستش زیاد گود رفته نیست ولی کاملا جاش معلومه و داخلش یه حالت خردگی داره، اصلا نمیدونم چیکار کنم تا جاش بره یا حداقل رنگش هم رنگ پوست صورتم بشه.خواهش میکنم راهنمایی کنید خسته شدم ازش عذابم میده
[پاسخ]
با سلام
پدر من ۸۰ سال سن دارد که حدود یک سال و نیم هست که دستچپش سالک دارد و از رفتن به دکتر هم امتناع میکند :البته قبلا دکتر میرفت و هفته ای دو بار و هر بار چند واکسن بر روی زخمش میزد هر چند کمی بهتر شده بود فکر میکنم دو سه ماهی میرفت ولی حالا دیگه نمیره نمیدونم چکار کنم البته روستایی هستیم و کشاورزی میکنیم نمیدونم چکار کنم ؟ لار و شیراز راحت تریم . خاهشا راهنماییم کنید اگه ممکنه نظرتون به امیلم بفرستید ممنون میشم
[پاسخ]