جوانسازی صورت
همه افراد دوست دارند جوان بمانند. چه کسی را سراغ دارید که از نشستن گرد پیری بر چهرهاش ناراحت و غصه دار نشود؟ تاریخ شفاهی و کتبی آدمی، راوی تلاش های خستگیناپذیر برای کشف یا خلق اکسیرهایی بوده که بتواند به او عمری جاودانه یا جوانی دوباره ببخشد یا دستکم ردپای گذر روزگار را در چهرهاش کمرنگ کند. اما امروز و با گذر سالیان دراز از تقلای تاریخی اجدادمان در کشف راز جوان ماندن یا جوان نمایاندن، دانشهای نوین افقهای جدیدی در این حوزه گشوده است: طول عمر بیشتر و مطالبه آدمی از لذایذ زندگی افزونتر شده است. لابراتوارهای عظیم و گروههای پژوهشی متعدد، دانشمندان و پژوهشگران برجسته و جراحان حاذق روزبه روز بشر را به تحقق رؤیای جوانی پایدار نزدیک تر میکنند.
بدیهی است که آگاهی از زیر وبم شیوههای نوین جوانسازی صورت و مرزهای عملکردی هریک، دانستن عوارض احتمالی آنها و واقعی کردن توقعات از هرکدام از این روشها، راه را برای تصمیمگیری انبوه کسانی که متقاضی جوانسازی صورت خود هستند، هموارتر میکند. با این منظور در این بحث اشارهای به روشهای غیر جراحی جوانسازی صورت خواهیم داشت.
اهمیت روشهای غیر جراحی
صرف نظر از اهمیت بالای انتخاب درست پزشک متخصص، بهترین نتایج از روشهای مختلف جوانسازی صورت، اعم از جراحی و غیر جراحی زمانی حاصل میشود که متقاضی به چند مورد توجه جدی داشته باشد. اول آنکه در انتخاب شیوه درمانی، به نظر پزشک خود اعتماد کند و از اعمال نظرهای شخصی بپرهیزد؛ یعنی بر نوع خاصی از روش های جوانسازی اصرار نکند و اجازه دهد پزشک با ملاحظه آناتومی و ویژگیهای صورتش و به منظور دستیابی به بهترین نتیجه، شیوهای را که صلاح میداند، در پیش بگیرد. در بسیاری از موارد برای اثربخشی بهتر و طولانیتر ممکن است حتی نیاز به ترکیب چند روش جوانسازی باشد. از سوی دیگر، علاوه بر مهارت پزشک، کیفیت و به روز بودن دستگاه و یا ماده استفاده شونده در روشهای غیر جراحی نیز بسیار حائز اهمیت است. حتی گاهی مشاهده شده که یک تزریق ظاهراً ساده سم بوتولینیوم (معروف به بوتاکس) به سبب آنکه کیفیت نامرغوب و کنترل نشدهای داشته، عوارض ناراحتکنندهای نظیر واکنشهای حساسیتی، افتادگی پلک و دوبینی به همراه داشته است. نکته دیگر، عدم افراط در این روشهاست. به عنوان نمونه، استفاده افراطی از بوتاکس و اینکه هنوز اثر بوتاکس قبلی از بین نرفته، دوباره در مقادیر زیاد تزریق شود، حالت انباشتگی و سمیت ایجاد میکند و عضله به طور کامل فلج میشود. در این حالت، فرد دچار مشکل خواهد شد. دیگر آنکه از مواد مصنوعی، بهخصوص حجم دهندهها( فیلرها) باید جداً خودداری کرد.
ماندگاری روشهای غیر جراحی
بسیاری از مردم تصور میکنند که درمانهای غیرجراحی جوانسازی موقتی هستند؛ به همین دلیل جراحی را انتخاب میکنند این تصور از اساس اشتباه است. از طرفی روشهای جراحی جوانسازی صورت دائمی نیستند و با افزایش سن، مجدداً پوست صورت شل میشود و نیاز به جوانسازی پیدا میکند. این در حالی است که جراحی جوانسازی را برای یک بار میتوان با حداقل عارضه انجام داد و امکان انجام دوباره آن بدون افزایش ریسکهای جراحی وجود ندارد؛ در حالی که روشهای غیرجراحی تکرارپذیرند و اگر درست انجام شوند، ممکن است حتی از درمانهای جراحی هم ماندگاری بیشتری داشته باشند؛ به این معنا که شاید کسی با درمانهای درست غیرجراحی حتی تا پانزده سال بعد هم نیازی به مداخله جراحی نداشته باشد؛ در صورتی که یک فرد جراحیشده ممکن است پس از پنج سال مجدداً نیاز به اقدام داشته باشد. البته باید دانست که هیچکدام از روشهای جراحی و غیرجراحی دائمی نیستند و همه بعد از مدتی دچار درجاتی از برگشت میشوند.
مخاطرات فیلرهای مصنوعی
انتخاب و نحوه تزریق فیلر، مانند بوتاکس اهمیت فراوانی دارد. به طور کلی سه دسته فیلر وجود دارد: مواد مصنوعی، فیلرهای طبیعی و بافت چربی. مواد مصنوعی اکثراً از ترکیبات پلیمری هستند و انواع متنوعی دارند. در قدیم حتی از سیلیکون و تفلون به عنوان فیلر استفاده میشد. یکی دیگر از این مواد پلی آکریل آمیدها بودند که چند دهه قبل رواج داشتند و در بلوک شرق تولید میشدند. این مواد فاقد سازگاری لازم با بافتهای بدن بودند و عوارض شدید و وحشتناکی داشتند. متاسفانه این مواد مصنوعی به تصور دائمی و ارزان بودن مورد استفاده قرار میگرفتند و عوارض درازمدت فراوانی داشتند. یکی از عوارض آنها مهاجرت است! یعنی این مواد در جای خود باقی نمانده و حرکت میکنند و چون معمولاً در حجم بالایی هم تزریق میشدند، پوست را میکشیدند و در بسیاری از موارد با تغییر حالت پوست ظاهر آن را پیرتر نشان میدادند. بیمارانی مراجعه نمودهاند که به دلیل تزریق نابجای این مواد ظاهراً بیست سال پیرتر شده و اصرار بر خارج نمودن این تودهها از صورتشان داشتند؛ چون مواد حرکت کرده و به دلیل نیروی جاذبه آویزان شده بودند. این عوارض به سختی قابل جبران هستند. کلاً فیلر، اگر بد و نابجا تزریق شود، عوارضی خواهد داشت که حتی از عوارض یک جراحی بد هم بدتر است. امروزه توصیه میشود که از مواد دائمی یا مصنوعی استفاده نشود.
کاربرد حجمدهندهها یا فیلرها
در روشهای جوانسازی از روشهای ترکیبی استفاده میشود؛ یعنی یک شیوه خاص برای همه صورتها جواب نمیدهد. مثلاً نمیتوان تمام صورت را بوتاکس تزریق کرد همه جا از فیلر استفاده نمود. جوانسازی قسمت بالایی صورت در بسیاری از موارد با بوتاکس قابل انجام است، ولی در قسمتهای پایین، بوتاکس کارآیی کمتری دارد و بهتر است از فیلر استفاده کرد. در پایین صورت اعصاب حساسترند و اگر از بوتاکس استفاده شود، ممکن است ابراز احساسات در چهره فرد مخدوش شود. یکی از مهمترین موارد استفاده از فیلرها خط خنده (خطی که بین بینی و لب وجود دارد) است. گرچه در این خط هم انقباض عضلات نقش دارد، اما بهترین روش برای کاهش آن، فیلر میباشد. بر حسب عمق خط خنده، مقدار و نوع فیلر مورد استفاده متفاوت است. اگر در خط خنده بیش از حد فیلر استفاده شود، محل اتصال بینی به گوشه دهان باد کرده و حالتی غیرطبیعی ایجاد میکند. در واقع، هدف، کاهش عمق این خط است، نه برطرف کردن کامل آن و پزشک نباید درصدد از بین بردن این خط باشد. مورد دیگر، حجمدادن لبهاست. برای لبها هم باید به نحوی از این فیلرها استفاده کرد که حالت غیرطبیعی پیدا نکنند. در واقع اگر لب آنقدر حجیم شود که مخاطب به جای نگاه کردن به چشمها به لبها نگاه کند، دیگر چهره زیبا نخواهد بود.
زیبایی وقتی حاصل میشود که همه اجزای صورت با هم متناسب باشند. مورد سوم هم خطوطی است در گوشه لب پایین که حالت افتادگی در گوشه لبها ایجاد میکند. این حالت بیشتر در افراد مسن وجود دارد و با فیلرها هم میتوان این خطوط را پر کرد و هم گوشه لب را به سمت بالا برد. در مورد خطوط گوشه لب کار باید بسیار هنرمندانه باشد. در افراد مسن اگر گودی در گوشههای لب به وجود آید، باعث افتادگی گوشه لبها میشود که هم این خطوط پر میشوند و هم گوشههای لب تقویت میگردند و هم گودی زیر گوشههای لب پر میشود و گوشه لبها بالاتر قرار میگیرند؛ چون وقتی گوشههای لب پایین باشد، چهره افسرده و مسن به نظر میرسد. این کار در افراد بالای هفتاد سال هم قابل انجام است و در صورت انجام صحیح هیچ خطری ندارد. مورد چهارم، حجم دادن گودی دو طرف چانه و یکنواخت کردن لبه فک پایین است که جوانسازی نیمه پایینی صورت را تکمیل میکند. غیر از چهار مورد فوق، فیلرها یک روش ساده برای حجم دادن به صورت و زیباتر کردن حاشیههای صورت هستند. دو مورد حجمی که تجربیات مختلف آن را تایید کردهاند، افزایش حجم گونهها و چانه است. میتوان گونهها را برجسته تر و بین لب و چانه زاویه ایجاد کرد. انجام روشهای حجمی باید با دقت و احتیاط بسیار زیاد همراه باشد؛ چراکه تزریق بیش از حد فیلرها ممکن است عوارض نامطلوبی مانند جابهجایی آنها را در پی داشته باشد.
دکتر محسن نراقی-متخصص گوش،حلق و بینی
زیبـا شــو دات کام