طب سنـتی برای درمان بیماریهای دستگاه تناسلی

اهمیت آشنایی با بیماری‌های مقاربتی و چگونگی پیشگیری و درمان آنها یکی از مهم‌ترین مسائلی است که هر فردی باید نسبت به آن آگاهی کافی داشته باشد. خوشبختانه امروزه با رشد تکنولوژی و افزایش میزان آگاهی و دانش بشر، بسیاری از افراد در سراسر جهان نسبت به این بیماری‌ها آگاهی لازم را کسب و یا دست‌کم با چگونگی درمان و پیشگیری از ابتلا به آنها در طب مدرن آشنایی پیدا کرده‌اند. اما شاید کمتر با روش‌های درمانی طب سنتی و مکمل در درمان بیماری‌های شایع و رایج در این زمینه آشنا باشند. برای آشنایی بیشتر با روش‌های درمانی و داروهای پیشنهادی طب سنتی ایران در درمان این قبیل بیماری‌ها، سعی بر آن داریم تا با معرفی و نحوه مصرف چند گیاه دارویی رایج درمانگر با اثر آنتی‌باکتریالی ویژه پیشگیری و درمان بیماری‌های باکتریایی دستگاه تناسلی بویژه در بانوان آشنا شویم.

بلوط

پوست و برگ درخت بلوط دارای تانن، قند، اسید گالیک،اسید مالیک، کوئرسین، موسیلاژ، پکتین، رزین و روغن است. از آنجا که در این مبحث به بررسی بیماری‌های باکتریایی دستگاه تناسلی می‌پردازیم، لذا بخش مورد استفاده این گیاه شامل پوست درخت، برگ و جفت بلوط خواهد بود. این گیاه دارای خاصیت آنتی‌باکتریالی بسیار قوی می‌باشد. برای تهیه محلول شست‌وشو از جوشانده پوست درخت استفاده می‌شود. بدین منظور ۱۵ گرم پوست درخت را در یک لیتر آب جوش ریخته و بگذارید به آرامی بجوشد تا حجم آن به دو سوم تقلیل یابد. از این جوشانده می‌توان به عنوان محلول شست‌وشو استفاده کرد یا آن را در وان حمام ریخته و در آن استراحت کرد. این محلول همچنین خون مردگی را درمان می‌کند و اگزما را از بین می برد. برای درمان بیماری‌های پوستی در وان حمام که در آن جوشانده پوست درخت بلوط را ریخته‌اید، به مدت ۱۵ دقیقه استراحت کنید.

اکالیپتوس

اسانس اکالیپتوس دارای خاصیت ضد میکروبی مناسبی در مقابل برخی از باکتری‌هااست و در حالت کلی اثرات ضدمیکروبی این گیاه بیشتر روی باکتری‌های گرم مثبت است. در برخی موارد اکالیپتوس برای درمان سوزاک تجویز و نتایج بسیار خوبی از روند درمانی بیماران گزارش شده است. از این گیاه به دو شکل می‌توان استفاده کرد. یکی ضدعفونی محیط با استفاده از بخور اکالیپتوس و دیگری تهیه یک محلول شست‌وشوی رقیق با استفاده از اسانس یا برگ خشک‌شده گیاه و شست‌وشوی دستگاه تناسلی با استفاده از این محلول. قرار گرفتن در تشتی حاوی این محلول شست‌وشو به مدت روزانه ۷ – ۵ دقیقه، نتایج بسیار رضایت‌بخشی به همراه خواهد داشت.

طرز تهیه محلول شست‌وشوی مایع اکالیپتوس: ۵۰ گرم از برگ خشک‌شده این گیاه را تقریباً در ۵/۱ لیتر آب به مدت۱۲ – ۱۰دقیقه روی شعله ملایم حرارت  دهید و سپس آن را صاف کنید. در مورد روغن این گیاه باید به این نکته توجه داشت که استعمال خارجی و موضعی آن مشکلی ایجاد نمی‌کند؛ اما نباید از این گیاه برای مصارف داخلی استفاده کرد.

هشدار بسیار مهم در مورد استفاده از بخور اکالیپتوس به صورت خوراکی است. هرساله با شروع فصل سرما مواردی از مسمومیت به علت استفاده از بخور اکالیپتوس به جای شربت‌های دارویی خوراکی گزارش می‌شود. باید به این نکته توجه داشت که خوردن حجم اندکی از این بخور (در حد ۵ میلی لیتر) با خطر مرگ همراه است. همچنین در دوران بارداری یا شیردهی باید از مصرف اکالیپتوس پرهیز کرد. روغن و عصاره اکالیپتوس می‌تواند اثرات داروهایی را که برای درمان کمبود قند خون مصرف می‌شود، خنثی کند. اگر به بیماری افت قندخون مبتلا هستید، مطمئن شوید که پزشک شما قبل از آغاز درمان با این گیاه در جریان امر واقع شده است.

 زاج سفید
آلبومین (پروتئین خون ) را منعقد کرده و آب بافت‌ها را به خود می‌گیرد. یکی از بهترین اجسام قابض و خون‌بند می‌باشد و در داخل و خارج بدن مانع ترشحات می‌شود. به علاوه، خاصیت ضدمیکربی نیز دارد و از فساد و تخریب جلوگیری می‌کند. این گیاه روی پوست سالم تأثیر چندانی ندارد، ولی در مخاط و زخم‌ها تأثیرش زیادتر است و موجب قابض عروقی رگ‌ها شده و نوعی احساس خشک شدن در بافت‌ها ایجاد می‌کند. محلول غلیظ و یا گرد آن برای پوست و مخاط محرق می‌باشد. زاج در داخل بدن هیچ نوع تأثیر و عمل عمومی ندارد و اگر به صورت خوراکی مصرف شود، جذب آن از راه مخاط معده تقریباً هیچ است. در بعضی ازمشاهدات و تجربیات درمانگاهی زاج در ادرار دیده شده است. برای استعمال خارجی زاج به عنوان یک محلول شست‌وشوی ضدمیکروبی، ۱۰۰ گرم از بلورهای زاج را آسیاب کرده و در ۱ لیتر آب به مدت ۱۰ دقیقه حرارت دهید. این محلول رقیق، یک محلول شست‌وشوی گیاهی با خاصیت ضدمیکروبی قوی است. توصیه می‌شود حتی کسانی که دچار بیماری‌های میکروبی دستگاه تناسلی نیستند، جهت پیشگیری از بیماری، خود را با این گونه محلول‌ها شست‌وشو دهند.

کلپوره
استفاده از این گیاه طبق آنچه در کتب دارویی قدیمی آمده است، به زمان‌های نسبتاً دور برمی‌گردد؛ چراکه بقراط، دیوسکورید، پلین و جالینوس از آن در آثار خود نام برده‌اند و چون گیاه ظاهری کاملاً مشخص دارد، نوع مورد نظر حکما در زمان‌های قدیم، همین گیاه فعلی بوده است. از این گیاه در سیستان و بلوچستان برای رفع درد ناحیه قلب و در کرمان برای رفع ناراحتی هاضمه و دل‌درد استفاده می‌شود. برای درمان بیماری‌های میکروبی دستگاه تناسلی، ۱۰ گرم از این گیاه را در یک لیوان آب ولرم به مدت ۳۰ دقیقه خیس کرده و طی این مدت چند بار آب آن را هم بزنید. پس از این مدت آن را صاف کرده و از آب زردرنگ به دست‌آمده جهت شست‌وشوی دستگاه تناسلی استفاده کنید.

به طور کلی می‌توان از گیاهانی مانند علف لیمو، آویشن، ریشه کاسنی، ریشه و برگ خشک توت‌فرنگی و… به عنوان یک ضدمیکروب برای شست‌وشوی دستگاه تناسلی استفاده کرد. در موارد ابتلا به بیماری‌های میکروبی حاد، بهترین نتیجه از محلول شست‌وشوی ترکیبی زاج و جفت بلوط به دست آمده است. برای این منظور این دو گیاه را به مقدار برابر با یکدیگر ترکیب و آسیاب کنید؛ سپس در مقداری آب حرارت دهید تا محلول شست‌وشو به دست آید. نشستن در این محلول روزانه در سه نوبت ۱۰ – ۷دقیقه‌ای می‌تواند نتایج اعجاب‌انگیزی در پی داشته باشد. در صورتی که مایل به تهیه ژل شست‌وشو به جای محلول رقیق شست‌وشو باشید، می‌توانید مقداری کتیرای پودرشده را به محلول در حال حرارت دیدن اضافه کنید و تا انتها به صورت متناوب آن را هم بزنید و این کار را تا زمانی که حالت ژله‌ای محلول به صورت ایده‌آل در آید، ادامه دهید

 مسعود رضوانی-کارشناس ارشد گیاهان دارویی

زیبــاشــو ات کام