برای ریزش موهایتان

دلایل بسیاری برای ریزش مو در مردان و زنان وجود دارد و این دلایل با توجه به جنسیت و سن افراد متفاوت است. مطالعات نشان می‌دهد که ریزش ۱۰۰ الی ۱۵۰ عدد مو در روز کاملاً طبیعی است. به‌طور معمول، موی انسان در سه مرحله به نام آناژن، کاتاژن و تلوژن رشد می‌کند. آناژن، مرحله فعال و مرحله رشد مو و کاتاژن مرحله‌ای است که رشد مو با تعویق مواجه شده و موها شروع به شکستن می‌کنند و تلوژن مرحله استراحت مو است که موها معمولاً می‌ریزند. به‌ طور طبیعی همیشه ۱۰ درصد از موها در محله استراحت قرار دارند و اغلب انواع ریزش مو به دلیل بیماری سیستمیک یا یک بیماری داخلی و یا رژیم غذایی بد است.

گاهی نیز موها به‌ دلیل مسائل ژنتیکی، سابقه خانوادگی و یا فرایند پیری نازک می‌شوند که بیشتر افراد متوجه آن نمی‌شوند. به‌طور معمول نازک شدن موها از سن ۳۰ الی ۴۰ سالگی آغاز می‌گردد. علاوه بر این عواملی همچون، استرس شدید، تغییرات تغذیه‌ای و تغییرات هورمونی (بارداری و بلوغ و یا یائسگی) موجب ریزش مو می‌شوند. بیماری‌های تیروئید، کم خونی و فقر آهن نیز می‌توانند باعث ریزش مو شوند که پزشک با انجام آزمایش خون و بررسی سابقه پزشکی بیمار و گاهی اوقات با نمونه‌برداری از پوست سر تشخیص می‌دهد. داروهای بسیاری نیز موجب ریزش مو می‌شوند. به عبارت دیگر،  بسیاری علت ریزش مو را داروها، از جمله مواد مخدر است. از سوی دیگر درمان برخی از بیماری‌ها نیز ریزش مو به همراه دارد؛ مثلاً در بیماری سرطان، ریزش مو یکی از بارزترین عوارض شیمی درمانی است که البته ۶۷ تا ۱۲ ماه پس از درمان موها مجدداً رشد می‌کنند.

به‌ طور کلی موها به دو صورت موضعی یا کی می‌ریزند. در ریزش موضعی فقط منطقه کوچکی از مو می‌ریزد و در ریزش کلی موها در تمامی سر به‌طور کلی شروع به ریزش می‌کنند.

انواع ریزش موضعی
برخی از عواملی که موجب ریختن موضعی موها می‌شوند عبارتند از:
آلوپسی آره آتا: ریزش مو دایره‌ای به اندازه یک سکه است که معمولاً ظرف چند ماه بزرگ‌تر می‌شود.
تریکوتیلوماینا: در اثر عادت چرخاندن و یا بیرون کشیدن تعدادی از موها از بین سایر موها ایجاد می‌گردد.
کچلی قارچی سر: نوعی عفونت قارچی است.
کشش آلوپسی: در اثر کشیدن مکرر ریشه مو به وجود می‌آید.
کچلی منطقه‌ای: معمولاً با یک چهارم دایره آغاز و طی سه تا شش ماه، بدون هیچ درمانی رفع می‌شود. نوعی از آلوپسی، کچلی به بیش از یک منطقه از سر محدود می‌شود و در نوع شدید آن حتی به ریش و ابرو نیز سرایت می‌کند و روی سایر نقاط بدن نیز تأثیر می‌گذارد. کچلی منطقه‌ای در واقع یک بیماری خود ایمنی است که بدن به خودش حمله می‌کند و فولیکول‌های مو را از بین می‌برد. با این حال بیشتر بیماران مبتلا به آلوپسی مشکل سیستمیک ندارند و نیازی به انجام آزمایش‌های پزشکی نیست. برای درمان آلوپسی آره‌تا، مقدار کمی استروئید، مثل تریامسینولون به محل ریزش مو تزریق می‌شود تا فولیکول‌های مو تحریک شده و موها دوباره رشد کنند. این روش ممکن است در مناطق بزرگ چندان مؤثر نباشد؛ اما در رشد مجدد موها در مناطق کوچک بسیار مؤثر است.

در موارد شدیدتر از روش‌های دیگر، مثل استروئیدهای خوراکی و یا درمان با نور ماوراء بنفش نیز می‌توان استفاده کرد؛ اگر چه در برخی افراد نیز این روش‌ها مناسب نخواهد بود؛ زیرا عوارض جانبی و خطرات بالقوه بی‌شماری دارند که در واقع آن‌را غیر عملی می‌کنند. در مواردی که ریزش مو کم است، می‌توان به راحتی با شانه کردن مو در جهت‌های مختلف کچلی را پوشاند یا از اسپرهای مو استفاده کرد و یا به بهانه مُد کل مو را تراشید.
کشش آلوپسی: این نوع کچلی در اثر کشیدن مکرر ریشه مو و یا وارد کردن فشار به مو ایجاد می‌شود؛ مثل بستن و کشیدن موها به عقب (دم اسبی)؛ بنابراین اگر شما نیز جزء این افراد هستید و موهای خود را به این شکل می‌بندید، بهتر است از مدل دیگری استفاده کنید که به ریشه‌های مو شما فشار کمتری وارد کند. هر چقدر سریع‌تر این کار انجام شود، از آسیب بیشتر جلوگیری کرده‌اید.
تریکوتیلوماینا: معمولاً افرادی به این نوع ریزش مو دچار می‌شوند که از روی عادت بدون آنکه خود متوجه باشند، با موهای خود بازی می‌کنند و آن‌را می‌کشند. بعضی افراد حتی مژه‌های خود را نیز می‌کشند و با آن بازی می‌کنند! در این نوع از ریزش، اکثر موها ظاهری شکننده دارند. درمان به صورت رفتاری است؛ یعنی باید کمی دقت کنید و زمانی که متوجه می‌شوید در حال کشیدن موهای‌تان هستید، این کار را انجام ندهید. در موارد شدید بهتر است بیمار به یک روانپزشک یا مشاور مراجعه کند. داروهای ضد استرس و اضطراب نیز به درمان کمک بسیاری می‌کند.
کچلی قارچی: کچلی قارچی، ناشی از عفونت پوست سر است که اغلب، کودکان مدرسه‌ای به آن مبتلا می‌شوند. این بیماری در آفریقایی‌های آمریکایی تبار و سیاه پوست‌ها شایع‌تر است و در بزرگسالان به ندرت دیده می‌شود. در این کچلی معمولاً موها شکسته هستند. درمان با داروهای خوراکی ضد قارچ انجام می‌شود و با درمان عفونت، موها مجدداً رشد می‌کند. این نوع کچلی با به اشتراک گذاشتن کلاه، شانه یا برس به سایر افراد سرایت می‌کند.
ریزش کلی مو: در این نوع ریزش، تمامی موها نازک می‌شوند؛ بدون اینکه قسمت خاصی از مو دچار کچلی موضعی شود. از آنجا که ممکن است برخی افراد با این نوع ریزش مو آشنا نباشند، اغلب احساس می‌کنند موهای‌شان به ضخامت قبل نیست. علائم شایع این نوع عبارت است از:
ریختن سریع موها در مرحله تلوژن و پس از زایمان، تب و با کاهش ناگهانی وزن
ریزش آندروژنیک یا آندروژنی (کچلی شکل مردانه و زنانه)

پیشگیری
پیشگیری از ریزش مو به عوامل مختلفی بستگی دارد، زیرا علت‌های مختلفی برای ریزش مو وجود دارند؛ ولی به‌طور کلی می‌توان گفت، شامپو کردن منظم مو و رعایت بهداشت، همچنین تغذیه خوب و دریافت مقدار کافی مواد غذایی حاوی ویتامین B و آهن در درمان و پیشگیری مؤثر است. دریافت روزانه یک عدد مولتی ویتامین که حاوی روی، ویتامین B، فولات آهن و کلسیم باشد، در این زمینه بسیار مؤثر است. مطالعات اخیر نشان داده‌اند که ویتامین D نیز تا حدودی در پیشگیری از ریزش مو تأثیر دارد. درمان بیماری‌های زمینه‌ای پزشکی، از جمله تیروئید، کم‌خونی و عدم تعادل هورمونی نیز در پیشگیری از ریزش مو مؤثر است. با انجام آزمایش خون و مراجعه به پزشک می‌توان تشخیص داد که آیا مقدار ویتامین B و آهن موجود در بدن کافی است یا با کمبود آنها مواجه هستید.

عوامل ریزش مو

در شرایط طبیعی موها در سه مرحله رشد می‌کنند و حدود سه سال در مرحله آناژن، یا مرحله رشد هستند و سپس وارد فازتلوژن می‌شوند؛ سپس در عرض سه ماه بعد از اینکه مو وارد مرحله تلوژن شد، ریشه مو سست شده و می‌ریزد. بنابراین بسیار طبیعی است که با شامپو کردن و یا شانه زدن، موهایی که در مرحله تلوژن قرار دارند، تحریک شوند و بریزند، اما موهای جدید جایگزین این موها می‌شوند، به همین دلیل است که ریزش ۱۰۰ عدد مو در روز طبیعی است. بیشتر افرادی که به ناگاه متوجه ریزش موها در حمام یا روی بالش و دیگر وسایل خود می‌شوند، متوجه نیستند که این ریزش طبیعی است و اینها موهای مرده فرد هستند. شرایط و عوامل متعددی روی رشد مو تأثیر گذار است و موجب شوک در مراحله رشد مو می‌شود. به‌طور معمول ۱۰ درصد از موها در مرحله تلوژن هستند؛ ولی گاهی شرایط موجب می‌شود که ۳۰ الی ۴۰ درصد موها در این مرحله قرار بگیرند. برخی از این شرایط عبارتند از: زایمان   تب بالا   کاهش ناگهانی وزن و رژیم غذایی نامناسب  بیماری شدید   جراحی
استرس شدید (که می‌تواند در اثر از دست دادن یکی از اعضای خانواد، طلاق و یا تغییرات تمایلات جنسی و … باشد).

این شرایط لزوماً همیشه با ریزش مو همراه نخواهند بود و هیچ یک از آنها تهدید کننده زندگی نیست و در اکثر مواقع بیشتر و نه تمام موهایی که ریخته شده است، پس از بهبود شرایط، مجدداً رشد خواهند کرد. در این موارد هیچ درمان خاصی نیاز نیست و به‌طور معمول به شامپو کردن موهای‌تان ادامه دهید.
کچلی الگوی مردانه و زنانه: این نوع ریزش مو معمولاً ارثی و خانوادگی است و هم در مردان و هم زنان دیده می‌شود؛ اگر چه ریزش مو در مردان سریع‌تر و بیشتر اتفاق می‌افتد. حتی مردانی که در طول زندگی کچل نمی‌شوند، با افزایش سن و پیری، موهای آنها نازک می‌شود. ریزش موی مردان به شکل M در قسمت جلوی سر، لزوماً به این معنا نیست که در آینده کچل خواهند شد و موهای آنها خواهد ریخت.

ریزش مو در زنان

علت ریزش مو در زنان مانند مردان ژنتیکی است و معمولاً به صورت پراکنده یا کل مو را شامل می‌شود و به منطقه خاصی از سر محدود نمی‌گردد. اگر چه در برخی از زنان نازک شدن موها و ریزش آن از سن ۳۰ سالگی آغاز می‌شود، ولی معمولاً سال‌ها طول خواهد کشید تا آنها متوجه نازکی و ریزش موهای‌شان شوند. این نازک شدن موها کاملاً طبیعی و فیزیولوژیک است و با بالا رفتن سن اتفاق می‌افتد. عوامل ریزش مو در زنان به نسبت مردان بیشتر است و شرایطی از جمله کم خونی و بیماری تیروئید از مهم‌ترین آنهاست. اگر چه مطالعات نشان می‌دهند که ممکن است طاسی از طریق ژن منتقل شود، ولی اکنون موضوع در حال بررسی است. خانم‌ها باید به نکات زیر توجه داشته باشند:
داشتن موهای بلند لزوماً به معنای فشار بیشتر به ریشه مو نیست.
شامپو کردن، ریزش مو را افزایش نمی‌دهد و فقط به ریزش موهای مرده و مستعد کمک می‌کند.  رنگ کردن و سشوار مو، موجب افزایش ریزش مو نخواهد شد؛ اما دکلره قوی و کشیدن موها به سمت عقب و وارد کردن فشار بیش از حد به فولیکول مو، موجب ریزش می‌شود.  بارداری تغییرات بی‌شماری در بدن ایجاد می‌کند و بر روی موها تأثیر می‌گذارد. بسیاری از زنان احساس‌ می‌کنند در دوره بارداری موهای آنها پرشت‌تر شده است. این موضوع معمولاً به چرخه رویش مو مربوط می‌شود؛ ولی دلیل قطعی آن مشخص نیست. در برخی خانم‌ها نیز برعکس، بارداری موجب ریزش مو می‌شود که دلیل آن تغییرات هورمونی بدن است و معمولاً بعد از زایمان و یا در طول یک دوره شش ماهه کاهش می‌یابد. علت دقیق این موضوع نیز ناشناخته است.
درمان ریزش مو در خانم‌ها: درمان ریزش مو در خانم‌ها شامل استفاده از ماینوکسیدیل (Rogaine)، پیوند مو، استفاده از پودر مو، کلاه گیس و اضافه کردن موهای مصنوعی به موهای طبیعی می‌باشد. توجه داشته باشید که خارش پوست سر نیز هم در مردان و هم در زنان می‌تواند موجب ریزش مو شود و این خارش ممکن است ناشی از شوره سر باشد. در هر صورت علت هر چه باشد، حتماً باید درمان شود. برای درمان شوره می‌توان از کرم‌های کورتیزونی موضعی یا لوسیون‌های کاهش خارش سر و یا شامپوهای کتوکونازول استفاده کرد.

درمان ریزش مو در مردان
روش‌های اثبات شده و علمی بسیار کمی وجود دارند که توسط FD برای درمان ریزش مو تأئید شده‌اند. در دنیای تجارت، هزاران روش اثبات نشده وجود دارد که فروشندگان ادعا می‌کنند محصولات آنها ریزش مو را درمان می‌کند. برخی از این محصولات ممکن است بی‌ضرر ولی بی‌فایده باشند. سه داروی اثبات شده برای ریزش مو در مردان به نام مایندکسیدیل (Rogaine)، فینلستراید (Propecia)، دوتاستراید (Avodart) وجود دارد که به نظر می‌رسد با قطع مصرف آنها ریزش مو نسبت به قبل تشدید نخواهد شد.
ماینوکسیدیل: برای خرید این دارو نیازی به نسخه پزشک نیست و هم مردان و هم زنان می‌توانند از آن استفاده کنند. بیشتر برای ریزش موهای وسط سر و رشد آنها مؤثر است تا جلوی موها و در انواع ۲، ۴ و ۵ درصدی در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد. Rogain نیز ممکن است سبب رشد مجدد موها شود، اما در حفظ مقدار فعلی موها بسیار مؤثر است و عوارض بسیار کمی نیز دارد. مهم‌ترین مشکل در مصرف این دارو، مصرف مداوم آن است؛ چرا که بیشتر افراد بعد از مدتی خسته می‌شوند؛ زیرا دست کم باید روزی یکی دوبار از آن استفاده کرد. ریزش ناگهانی این دارو بر روی گردن و صورت موجب رشد موهای زائد در این مناطق می‌شود.

فینلستراید: FDA این دارو را برای مردان مبتلا به ریزش مو آندروژنی تأئید کرده و اگر چه برای زنان تأئید نشده است، ولی برچسب روی آن نشان می‌دهد که مصرف آن در دوره بارداری و یا کسانی که تصمیم به بارداری دارند، ممنوع می‌باشد. زنان باردار حتی از دست زدن به محتویات کپسول نیز باید خودداری کنند؛ زیرا می‌تواند برای جنین خطرناک باشد. این دارو با مسدود کردن و کاهش فعالیت هورمون‌های طبیعی در فولیکول‌های موی سر از ریزش مو جلوگیری می‌کند و فقط با نسخه پزشک می‌توان آن‌را خریداری کرد و  به شکل قرص ۱ میلی‌گرمی در دسترس است که به صورت روزانه باید مصرف شود. اگر چه این دارو ممکن است موجب ضخیم شدن موی برخی افراد شود، ولی تأثیر اصلی آن حفظ موهای فعلی خواهد بود. مطالعات نشان می‌دهند که این دارو، برای کاهش ریزش مو بسیار مؤثر است و باید دست کم ۶ الی ۱۲ ماه، مداوم مصرف شود؛ زیرا تأثیر آن تدریجی است. عوارض احتمالی دارو شامل ناتوانی و کاهش میل جنسی است که البته با قطع مصرف، این عوارض نیز از بین خواهند رفت.
دوتاستراید (Avodart): مورد تأئید FDA است و بزرگ شدن خوش خیم پروستات را درمان می‌کند. این دارو که شبیه فیناسترلید است و در طبقه داروهای مهارکننده آلفاردوکتاز قرار دارد، با مسدود کردن و اتصال ماده طبیعی در فولیکول‌های مو به درمان ریزش مو کمک می‌کند. خانم بارداری FDA این دارو را برای خانم‌ها تأئید نکرده و در صورتی که خانم بارداری اتفاقی این کپسول را لمس کند، باید بلافاصله دست خود را با صابون بشوید. گروهی دیگر از داروهای موضعی به نام پروستاگلنوین آنالوگ برای تقویت مژه‌ها وجود دارند که به تازگی توسط FDA تأئید شده‌اند و پژوهشگران در حال بررسی و مطالعه اثربخشی آن روی موهای سر هستند. یکی از این داروهای جدید «Bimatororost» نام دارد که در تیره کردن و ضخامت مژه‌ها و افزایش رشد آنها مؤثر است. به‌طور کلی علت اثربخشی این دارو مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد طول فاز آناژن یا همان مرحله رشد مو را افزایش می‌دهد.

مجله دنیای سلامت

زیبـا شــو دات کام